گروه اقتصادی مشرق -با وجود اثرپذیری مستقیم و غیرمستقیم محصولات نفتی داخلی از قیمت جهانی نفت، کاهش شدید قیمت نفت در دو ماه گذشته، هنوز تاثیری بر نرخ فرآورده‌های نفتی داخلی نگذاشته است؛ این در حالی است که به هنگام افزایش قیمت نفت، این اثرگذاری فورا خود را نشان می‌دهد.

به طور مثال تولیدکنندگان روغن موتور در چند سال اخیر به بهانه‌های مختلف همچون اجرای هدفمندی یارانه‌ها، افزایش نرخ ارز و افزایش قیمت جهانی نفت چند بار اقدام به افزایش قیمت محصولات خود کرده‌اند.

بهترین شاهد برای گران شدن مکرر روغن موتور طی سال‌های اخیر، 20 میلیون دارنده خودروی سواری در کشور هستند. اینک که بهانه‌های پیشین برای گران شدن روغن موتور، روند معکوس در پیش گرفته‌اند، یعنی قیمت نفت رو به کاهش است و ارز هم دچار ثبات شده و قیمت خوراک تولیدکنندگان روغن موتور هم نزولی است، 20 میلیون خودروسوار ایرانی چشم‌انتظار کاهش قیمت روغن موتور هستند.

* بازار روغن موتور در انحصار 4 شرکت داخلی است

عمده نیازکشور به انواع روانکارها (اعم از روغن موتور بنزینی، دیزلی، صنعتی، روغن دنده، واسکازین و غیره) ازطریق چهار واحد تولیدی در داخل کشور تامین می‏شود.

بخش قابل توجهی از نیاز کشور به انواع روغن موتور (حدود 85 درصد) توسط چهار شرکت بزرگ روغن سازی تامین می شود و مابقی نیاز (حدود 15 درصد) از طریق تولیدات شرکتهای بلندینگ (اضافه نمودن موادافزودنی به روغن پایه) ، تصفیه دوم و مقدار اندکی واردات صورت می پذیرد. طی سال 1392 در مجموع بالغ بر 370 میلیون لیتر روغن موتور توسط چهار شرکت اصلی تولید شد.

 
* خوراک اصلی روغن موتور

خوراک اصلی کارخانجات تولید روغن موتور، یک فرآورده نفتی به نام لوبکات lubecut  است که  توسط شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‎های نفتی ایران از طریق بورس کالا به شرکتهای خریدار عرضه می‌شود. لوبکات حدود 85 تا 95 درصد روغن موتور را تشکیل می‌دهد و تغییر قیمت آن تاثیر کاملا مستقیم بر قیمت روغن موتور دارد.

مقایسه قیمت لوبکات طی یک سال اخیر از کاهش حداقل 15 درصدی این محصول گواهی دارد. طبق گزارش سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، قیمت لوبکات تحویلی به چهار شرکت اصلی تولیدکننده روغن موتور در فروردین ماه سال 92 هر کیلوگرم به مبلغ 16,796 ریال و در پایان سال 92 مبلغ 16,562 ریال بوده است که کاهشی معادل یک درصدی را نشان می دهد. متوسط نرخ لوبکات در سال 1392 به میزان 16,387 ریال به ازای هر کیلوگرم بوده است.

طی سال جاری نیز تا یک ماه پیش قیمت لوبکات عرضه‌شده در بورس کالا بین 16000 تا 17000 ریال بود اما حدودا یک ماهی است که به تبعیت از کاهش شدید قیمت جهانی نفت، نرخ لوبکات در بورس کالا نزولی شده و هم‌اینک به کمتر از 14000 ریال رسیده است.

در سال 1391، سازمان حمایت به علت افزایش 77 درصدی قیمت لوبکات، با افزایش قیمت روغن موتور موافقت کرد.